W 1348 roku Kazimierz Wielki wystawił przywilej lokacyjny, nadający Ciężkowicom prawa miejskie. Od tego czasu Ciężkowice prężnie się rozwijały. W XIV wieku stanowiły duży ośrodek produkcji sukna i płótna. W XVI wieku miasto nad Białą posiadało już wodociąg, szpital, ratusz, młyn, jatki, folusz, postrzygalnię, wagę oraz prawo do organizowania cotygodniowego targu. Miasto założone jest na planie prostokąta, pośrodku którego umiejscowiono obszerny rynek o wymiarach 130 x 100 metrów. Zabytkowa zabudowa mieszkalna skupiona jest wokół Rynku i przyległych ulic. Przetrwał lokacyjny układ urbanistyczny oraz drewniane domy z podcieniami z XVIII-XIX wieku. Do najcenniejszych należą domy mieszczańskie w rynku z końca XVIII i początku XIX wieku; częściowo przebudowane po pożarze miasta w 1830 roku. Z naroży rynku wybiegają we wszystkich kierunkach pary ulic, a na jego środku stoi murowany ratusz z przełomu XVIII i XIX wieku. Na północny zachód od rynku położony jest murowany neogotycki kościół Sanktuarium Pana Jezusa Miłosiernego i Świętego Andrzeja. Zbudowany w latach 1901-1902 według projektu Jana Sasa-Zubrzyckiego, w miejscu pierwotnego, drewnianego z 1336 roku. Kościół jest neogotycki, trzynawowy, z wieżą dominującą nad krajobrazem doliny Białej. Nieopodal centrum Ciężkowic znajduje się „Skamieniałe Miasto”, jeden z najciekawszych rezerwatów przyrody nieożywionej.