Ratusz w Tarnowie stoi w samym sercu miasta. Jest jego znakiem rozpoznawczym. Został wzniesiony w drugiej połowie XV wieku, ale nie trudno znaleźć w nim elementy średniowieczne. Dziś jest siedzibą muzeum.
Na początku mogła to być budowla drewniana lub drewniano-murowano. Prawdopodobnie dzisiejszy ratusz był też siedzibą rady miejskiej i sądu wójtowsko-ławniczego. Budynek został całkowicie zniszczony w wyniku dwóch wielkich pożarów w mieście przed 1500 r. Później został odbudowany lub zbudowany na nowo z inicjatywy Jana Amora z Tarnowa. Ratusz jest klasyfikowany jako dzieło renesansu. Znajduje się w centrum miasta, obok katedry, i jest najstarszym i najbardziej reprezentatywnym budynkiem miejskim. Mieszczą się w nim zbiory Muzeum Okręgowego. Wystawa stała to Galeria Sztuki Dawnej ze zbiorów książąt Sanguszków, a na niej między innymi wystawa poświęcona polskiej sztuce szlacheckiej, zbrojownia sarmacka i myśliwska. Z wieży ratuszowej, do której można dotrzeć stromymi schodami, można podziwiać panoramę miasta i jego okolic. Pierwsza przebudowa ratusza miała miejsce w latach 70. XVI wieku. Budynek zyskał wówczas renesansowy wygląd. Prosta, kubiczna bryła została zwieńczona wysoką, ceglaną ścianą attyki, za którą kryje się tzw. dach pogrążony. Attykę została ozdobiona 28 blendami, w których były umieszczone portrety właścicieli miasta z rodu Tarnowskich. Najbardziej dekoracyjny element attyki – grzebień – ozdobiono sterczynami i maszkaronami, połączonymi podwójnymi esownicami. Od strony południowej dodano wówczas ryzalit, z reprezentacyjnym, zewnętrznym portalem, w którym umieszczono herb Leliwa. Na tarczy herbowej umieszczono litery T C V C – TARNOVIAE CIVITATIS VERA CLENODIUM – TARNOWSKIEGO MIASTA WIERNY KLEJNOT. Belkowanie portalu zdobi sentencja DOMINUS CUSTODIAT INTROITUM EX EXITUM TUUM” – NIECH PAN STRZEŻE WEJŚCIA I WYJŚCIA TWEGO.
Podczas remontu prowadzonego w latach 1889-1892 przez architekta Szczęsnego Zarembę daleko idącym zmianom uległy wnętrza, w których wyburzono zniszczone sklepienia. Na piętrze poszerzono i ozdobiono neorenesansowymi stiukami Salę Rady, nadając jej reprezentacyjny charakter. Wejście do Sali zdobi renesansowy portal, którego nadproże opatrzone jest inskrypcją JUSTITIAE FUNDAMENTUM FIDES – WIARA PODSTAWĄ SPRAWIEDLIWOŚCI. Podczas rewaloryzacji budynku w latach 1962-1968 prowadzonej przez J.E. Dutkiewicza na ścianach Sali Pospólstwa odkryto fragmenty polichromii z XVIII w. wzorowanych na grafikach umieszczonych w dziele F. Pony „Kształty serca albo z serca wybrane święte” z 1645 roku. Włoski pierwowzór został tu wykorzystany do prezentacji cnót obywatelskich zgromadzenia miejskiego.
